Κατηγορίες μεταλλάξεων.

2012-11-08 09:28

ΜΕΤΑΛΛΑΞΗ. Είναι η τυχαία αλλά μόνιμη μεταβολή, στην αλληλουχία του DNA, ενός  γονιδίου.Εμάς φυσικά μας ενδιαφέρουν οι διαφοροποιήσεις που προκύπτουν απο αλλαγές που έχουν να κάνουν με τα χαρακτηριστικά των καναρινιών μας. Μέγεθος,παράστημα,χρωματισμός,φωνή,στάση,πτέρωμα κ.λ.π.

-Ολες αυτές οι πληροφορίες,και όχι μόνον,  υπάρχουν μέσα στα 9  (απο τα 21) ζεύγη χρωμοσωμάτων που ονομάζουμε MACROSOMA.

Θα λέγαμε οτι τα υπόλοιπα 12  ζεύγη  ( MICROSOMA ) μας είναι ….αδιάφορα.!

ΚΥΡΙΑΡΧΗ ΜΕΤΑΛΛΑΞΗ. Μια μετάλλαξη ονομάζεται κυρίαρχη, όταν για να εμφανιστεί είναι αρκετό, το μεταλλαγμένο γονίδιο να υπάρχει σε ένα μόνον ,από τα δυό στελέχη(χρωματίδες) του χρωμοσώματος.Είναι αρκετή δηλαδή αυτή η μοναδική παρουσία για να εκφραστεί η μετάλλαξη στον φαινότυπο του πουλιού.Αυτό σημαίνει ότι ταυτόχρονα στην «απέναντι» θέση του ιδίου χρωμοσώματος, εξακολουθεί να υπάρχει,το ομόλογο γονίδιο που δεν έχει μεταλλαχθεί.Αυτό όμως τώρα περιορίζεται απο το μεταλλαγμένο, και δεν έχει την δυνατότητα να εμφανισθεί και να παρουσιάσει τα χαρακτηριστικά του. Σ’ αυτόν τον…πόλεμο δηλαδή των γονιδίων, επικρατεί το μεταλλαγμένο.Αντίθετα στην…

ΥΠΟΧΩΡΗΤΙΚΗ ΜΕΤΑΛΛΑΞΗ. Τον πόλεμο κερδίζει πάντα το προϋπάρχον γονίδιο.Αν μέσα στα χρωμοσώματα υπάρχει έστω και μια μοναδική παρουσία του, είναι αρκετό για να μην μπορεί η μετάλλαξη να εκφραστεί.Είναι λοιπόν απαραίτητο, για να έχουμε την παρουσία των χαρακτηριστικών του μεταλλαγμένου γονιδίου,σ’ αυτή την περίπτωση… ΝΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΤΟ ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΟ ΓΟΝΙΔΙΟ  ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΔΥΟ ΟΜΟΛΟΓΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΧΡΩΜΟΣΩΜΑΤΟΣ.Τί σημαίνει πρακτικά αυτό ;Αφού το κάθε ένα μέρος του ζεύγους ενός χρωμοσώματος κληροδωτείται από τον καθ’έναν γονέα, πρέπει και οι δυό γονείς να φέρουν στο DNA τους, την υποχωρητική μετάλλαξη.

Θα μπορούσαμε λοιπόν να πούμε ότι όλες οι Υποχωρητικές μεταλλάξεις για να ΕΚΦΡΑΖΟΝΤΑΙ, πρέπει να  είναι ΟΜΟΖΥΓΩΤΕΣ(το γονίδιο που τις εκφράζει,να υπάρχει και στις δυό θέσεις του χρωμοσώματος).

-Στις ΚΥΡΙΑΡΧΕΣ μεταλλάξεις που εκφράζονται, έχοντας μόνον το ένα εκ των δύο γονιδίων μεταλλαγμένο,δίνουμε το όνομα ΕΤΕΡΟΖΥΓΩΤΕΣ.

ΠΡΟΣΟΧΗ. Στην περίπτωση που, σ’ αυτού του είδους τις μεταλλάξεις(Κυρίαρχες), έχουμε ΟΜΟΖΥΓΙΑ(πανομοιότυπο γονίδιο και στις δυό θέσεις του χρωμοσώματος).Τότε σε κάποιες περιπτώσεις έχουμε και τον λεγόμενο θανατηφόρο παράγοντα (lethal factor).Αδυναμία επιβίωσης του νέου ατόμου, είτε στο αυγό είτε αμέσως λίγο μετά, την εκκόλαψή του.Τέτοιοι ΚΥΡΙΑΡΧΟΙ ΘΑΝΑΤΗΦΟΡΟΙ  παράγοντες είναι το σκουφί,το ένα από τα δυό είδη του λευκού,το (dominant), και το έντονο (intensive) πτέρωμα(όχι πάντα).

ΣΥΓΚΥΡΙΑΡΧΗ ΜΕΤΑΛΛΑΞΗ.Εδώ έχουμε να κάνουμε με μια ΕΤΕΡΟΖΥΓΩΤΗ μετάλλαξη στην οποίαν ο πόλεμος των γονιδίων είναι πάντα …ισόπαλος.Κανένα εκ των δυό, ούτε το μεταλλαγμένο, αλλά ούτε και το μή μεταλλαγμένο γονίδιο,μπορούν να επιβληθούν πλήρως. Αποτέλεσμα ; Ιστορικός συμβιβασμός.Παρουσία και των δύο.Να θυμηθούμε για λίγο αυτά που ονομάζουμε ΚΟΙΝΑ ΚΑΝΑΡΙΝΙΑ.Είναι συνηθέστατα, πουλιά που έχουν προέλθει απο ζευγαρώματα ενός μελανινικού κι’ ενός λιποχρωμικού.Εδώ η μετάλλαξη “λιποχρωμικό” ΔΕΝ μπορεί να επικρατήσει πλήρως του αρχέγονου φαινότυπου (μελανινικού), και δημιουργεί μπαλώματα ,ακανόνιστες περιοχές εμφάνισης του λιποχρώματος ,αλλά και μεγάλες σκουρόχρωμες περιοχές.

ΑΥΤΟΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ. Σ’ αυτές τις μεταλλάξεις, το γονίδιο που έχει υποστεί την διαφοροποίηση, βρίσκεται σε κάποιο από τα 8 ζεύγη χρωμοσωμάτων που λέγονται αυτοσωμικά, και όχι στα χρωμοσώματα του φύλλου.Αυτό που πρέπει να κρατήσουμε από εδώ, είναι ότι στα πουλιά όλες οι μεταλλάξεις με ΚΥΡΙΑΡΧΟ χαρακτήρα, είναι αυτοσωματικές.

ΦΥΛΛΟΣΥΝΔΕΤΕΣ ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ. Σ’ αυτές, το γονίδιο που έχει υποστεί την μετάλλαξη βρήσκεται σ’ ένα από τα χρωμοσώματα φύλλου. Το πλέον πιθανόν να ευρίσκεται στο Χ ,διότι η παρουσία γονιδίων στο Υ είναι σχεδόν αμεληταία. Στα αρσενικά πουλιά για να είναι εμφανής η μετάλλαξη στον φαινότυπο, πρέπει να υπάρχει και στα δυό στελέχη του χρωμοσώματος .Να είναι δηλαδή,ομοζυγωτό το πουλί γι’αυτό το γονίδιο. Με άλλα λόγια σ’ αυτή την περίπτωση η μετάλλαξη συμπεριφέρεται σαν υπολοιπόμενη.Στα θηλυκά αφού δεν υπάρχει παρά μόνον ένα χρωμόσωμα Χ, δεν είναι δυνατόν να υπάρχει, παρά ένα και μόνον, μεταλλαγμένο γονίδιο,όταν εμφανίζουν  την μετάλλαξη.Σ’ αυτή την περίπτωση η μετάλλαξη συμπεριφέρεται σαν κυρίαρχη.Της αρκεί δηλαδή ένα μεταλλαγμένο γονίδιο για να εκφραστεί στον φαινότυπο του πουλιού.ΦΟΡΕΙΣ, μιας φυλλοσύνδετης μετάλλαξης, μπορεί να είναι ΤΑ ΑΡΣΕΝΙΚΑ άτομα και ΜΟΝΟΝ αυτά.

Κατηγορίες μεταλλάξεων.

Απαραίτητο για την γνώση της γενετικής συμπεριφοράς των μεταλλάξεων,στα μελανινικά καναρίνια χρώματος, είναι η  κατηγοριοποίηση τους.

Ως αρχέγονος τύπος, επι του οποίου επήλθαν οι μετέπειτα μεταλλάξεις, θεωρείται το Μαύρο-καφέ.

Αυτός ο τύπος, αλλά και οι τρείς διαφοροποιήσεις που ακολούθησαν….

β)      Καφέ  =  Υπολοιπόμενη (υποχωρητική)   φυλλοσύνδετη.

γ)      Αχάτης = Υπολοιπόμενη (υποχωρητική)  φυλλοσύνδετη.

δ)      Ιζαμπέλλα = Την αντιμετωπίζουμε σαν υποχωρητική φυλλοσύνδετη,  παρ’ ότι δεν πρόκειται για αυτοτελή μετάλλαξη, αλλά για συνδιασμό των  Καφέ+Αχάτη μεταξύ τους ( Crossing Over ).

…..δημιούργησαν την βάση πάνω στην οποία στηρίχθηκαν οι επόμενες μεταλλάξεις

Ακολούθησαν με σειρά “ΑΡΑΙΩΣΗΣ”  των μελανινών οι  κάτωθι μεταλλάξεις.

1)      Παστέλ = Υπολοιπόμενη (υποχωρητική)   φυλλοσύνδετη.

2)      Γκριζόπτερα = Υπολοιπόμενη (υποχωρητική)   φυλλοσύνδετη.

3)      Οπάλ = Υπολοιπόμενη (υποχωρητική)   αυτοσωματική.

4)      Φαιό = Υπολοιπόμενη (υποχωρητική)   αυτοσωματική.

5)      Σατινέ = Υπολοιπόμενη (υποχωρητική)  φυλλοσύνδετη.

6)      Τοπάζιο = Υπολοιπόμενη (υποχωρητική)   αυτοσωματική.

7)   Εουμο = Υπολοιπόμενη (υποχωρητική) αυτοσωματική

8 )    Ονυξ = Υπολοιπόμενη (υποχωρητική)  αυτοσωματική

9)  Κοβάλτιο = Υπολοιπόμενη (υποχωρητική ) αυτοσωματική.

Πρέπει να γνωρίζουμε:

♣ Οι φυλοσύνδετες μεταλλάξεις, έχουν το μεταλλαγμένο γονίδιο ΕΠΙ του φυλετικού χρωμοσώματος Χ,  και είναι όλες υποχωρητικές. Φορείς μιας φυλοσύνδετης  μετάλλαξης μπορεί να είναι μόνον τα αρσενικά άτομα.

♥ Οι αυτοσωματικές μεταλλάξεις, έχουν το μεταλλαγμένο γονίδιο ΕΚΤΟΣ των  χρωμοσωμάτων του φύλλου.Σε ένα απο τα αυτοσωμικά χρωμοσώματα..

♦ Το μεταλλαγμένο γονίδιο απο το οποίο προκύπτει η διαφοροποίηση της ΣΑΤΙΝΕ, ευρίσκεται στην αντίστοιχη  θέση, επί του Χ (χρωμοσώματος φύλου), που βρίσκεται και του ΑΧΑΤΗ (Αλληλόμορφο) . Η μετάλλαξη ΑΧΑΤΗΣ έχει ΚΥΡΙΑΡΧΟ χαρακτήρα, επι της ΣΑΤΙΝΕ.

♦Το μεταλλαγμένο γονίδιο απο το οποίο προκύπτει η διαφοροποίηση της ΤΟΠΑΖΙΟ, ευρίσκεται στην ίδια  θέση επί ενός αυτοσωμικού χρωμοσώματος, στην οποίαν βρίσκεται και του ΦΑΙΟ. Η μετάλλαξη ΤΟΠΑΖΙΟ  έχει ΚΥΡΙΑΡΧΟ χαρακτήρα, επι της ΦΑΙΟ.

♣ Η μετάλλαξη ΟΠΑΛ   δεν είναι τόσο, μια διαβάθμιση της αραίωσης των μελανινών, όσο μια διαφοροποίηση της εναπόθεσης των ευμελανινών στα φτερά .Ετσι αντί αυτές να βρίσκονται στην εξωτερική περίμετρο των φτερών,έχουν μεταφερθεί στο εσωτερικό τους μέρος.Το τελικό οπτικό αποτέλεσμα δημιουργεί την εντύπωση ενός ελαφρώς γαλάζιου και γαλακτερού χρωματισμού.